Posługa ministrantów przy Mszy Trydenckiej – jakie są różnice w stosunku do Mszy posoborowej?

W minionej dekadzie obserwowaliśmy w Europie zaczątki odnowienia życia religijnego we wspólnotach tradycjonalistycznych. Katolicy przywiązani do Tradycji oraz do przedsoborowych form przeżywania wiary, nie tylko częściej i liczniej zaczęli uczęszczać na Msze Trydenckie (oficjalnie mówi się o nich jako o Nadzwyczajnej Formie Rytu Rzymskiego), ale również zaczęli korzystać z sakramentów świętych w obrządku tradycyjnie łacińskim. Na ile trwałe i szerokie społecznie będzie to ożywienie, przekonamy się w przyszłości, niemniej jednak dziś pochylamy się nad tematem ministrantury.

Znakomita większość z męskiego grona czytelników naszej strony kojarzy posługę liturgiczną do Mszy „nowej”. Na niemal każdej niedzielnej Mszy obserwujemy chłopców posługujących przy kielichu, ampułkach, dzwonkach, czy też pomagających w tak ważnej i delikatnej czynności, jaką jest udzielanie Komunii świętej. Jak wiadomo, bezpieczniejsza i bliższa swą godnością Bogu jest Komunia udzielona do ust i przyjęta na kolanach, niemniej jednak istotne znaczenie ma też patena, która zabezpiecza kapłana przed ewentualnym upadkiem na posadzkę Najświętszego Sakramentu.

Jakie są różnice w posłudze do Mszy Trydenckiej i do Mszy posoborowej?

Posługa przy Komunii to rzecz wspólna, zarówno dla obrządku Mszy tradycyjnego, jak i posoborowego. Ale różnic nie brakuje. Zanim je wyliczymy, warto wpierw zauważyć, że wiele z nich wynika już z samego usytuowania ołtarza. W rycie trydenckim ołtarz jest zwykle zwrócony w stronę wschodu, a kapłan celebruje Mszę, zwrócony do ołtarza. W novus ordo ołtarze są zwrócone w stronę wiernych, a kapłan celebruje Mszę, stojąc przodem do zgromadzenia – choć nie jest to zawsze zasadą i zdarzają się Msze w nowym rycie odprawiane przy tradycyjnym ołtarzu.

Msza Trydencka charakteryzuje się bardziej tradycyjnymi rytuałami i gestami, takimi jak skłanianie się i uderzanie w piersi przez kapłana, korzystanie z kadzidła, itp. Pamiętam nie tak dawno, jak uczestniczyłem w Mszy Trydenckiej, sprawowanej za Stowarzyszenie Kultury Chrześcijańskiej i jego darczyńców w Bazylice Bożego Ciała w Krakowie. Pomimo gigantycznych rozmiarów tej klasycznej, późnogotyckiej budowli, dym kadzidła roznosił się po wszystkich jej zakątkach, szczególnie w momentach Przemienienia i Podniesienia.

Kadzidło bywa też obecne przy uroczystych Mszach novus ordo, ale jego użycie ma w stosunku do pierwszej wymienionej charakter nieco uproszczony. Nie oznacza to wcale mniejszej pracy dla służby liturgicznej. Po Soborze Watykańskim II wprowadzono pewne zmiany, takie jak możliwość śpiewu modlitw eucharystycznych, większa rola lektorów i kantorów. Nimi też często są byli ministranci.

Ministrantura i urok udziału we Mszy Wszechczasów

Co istotne, podczas Mszy Trydenckiej, podobnie jak przy Mszy posoborowej, ministranci odgrywają istotną rolę w liturgii. Ich zadania i funkcje w obu formach Mszy różnią się nieco, ale w przypadku Mszy Trydenckiej można wymienić kilka charakterystycznych elementów:

• Asysta liturgiczna: Ministranci w Mszy Trydenckiej pełnią rolę asysty liturgicznej podczas sprawowania Eucharystii. Pomagają kapłanowi w różnych momentach obrzędu, takich jak podawanie przedmiotów liturgicznych, przynoszenie wody kapłanowi do umycia rąk, trzymanie ksiąg liturgicznych itp.
• Asysta przy ołtarzu: Ministranci często towarzyszą kapłanowi przy ołtarzu, pomagając mu w przygotowaniu i posprzątaniu świętych naczyń, podawaniu przedmiotów liturgicznych (np. kadzidła) czy trzymaniu ksiąg mszalnych.
• Podnoszenie ornatu: W Mszy Trydenckiej, ministranci mogą być zaangażowani w podnoszenie ornatu kapłana, szczególnie podczas różnych zmian stroju liturgicznego podczas Mszy.
• Pomoc przy Komunii Świętej: Ministranci często pełnią rolę w dystrybucji Komunii Świętej, pomagając kapłanowi przy podawaniu Komunii wiernym. Mogą też pełnić rolę ceremoniarza, kierując procesją komunijną.
• Kadzenie: W Mszy Trydenckiej stosuje się kadzenie, a ministranci mogą pomagać w tej części liturgii, trzymając kadzielnice czy przynosząc kadzidło kapłanowi.

Ministranci w Mszy Trydenckiej podobnie jak w Mszy posoborowej mają za zadanie umożliwić płynny przebieg liturgii, wspomagać kapłana oraz tworzyć godną oprawę dla tajemnicy Eucharystii. W obu formach Mszy rola ministranta obejmuje elementy służby liturgicznej i przyczyniania się do uroczystości sprawowanej przez kapłana.

Więcej o duszpasterstwach tradycji katolickiej i samej Mszy Trydenckiej piszę na blogu m.in. tutaj.